Bron: Farmacotherapeutisch Kompas 2016 (hele handige app!)

Vertaling: Meer dan 10% van de gebruikers van dit  medicijn (dus meer dan 1 op de 10 personen om het maar even simpel te houden) krijgt last van bloedarmoede, en of slaperigheid, maar als troost; dat is vooral aan het begin van de behandeling en gaat dus over. Daarnaast en/of: duizeligheid, droge mond, hoofdpijn, en een bewegingsstoornis als gevolg van een verstoorde aansturing van de skeletspieren (spiertrekkingen, rollende ogen, spierstijfheid (met verhoogd valrisico maak ik daar dan maar van) moeizaam op gang komen na langdurig stil zitten of -staan, of juist niet langdurig kunnen stil zitten of -staan, trillende handen en vingers (kan als ontwenning van alcoholgebruik opgevat worden), maskerachtige uitdrukking van het gezicht; dit alles vooral als je een zogenaamde bipolaire stoornis hebt, in other words: een stemmingsstoornis zoals depressie, borderline of manisch depressieve episodes. We gaan door: gewichtstoename en als je met dit middel stopt kun je ontwenningsverschijnselen krijgen. Tenslotte gaat het nog over een verhoogd cholesterol gehalte.

1-10 % van de mensen (dus nog steeds 1 tot 10 personen van de 100 gebruikers) die dit middel gebruikt, kan ook nog de volgende bijwerkingen krijgen: een daling van het hormoon prolactinemie (dit wordt geregeld in de hypofyse dus de hersenen worden direct beïnvloed door dit medicijn), een veranderde werking van de schildklier, meer eetlust (vandaar die gewichtstoename die meer dan 10% mee gaat maken); abnormale dromen en nachtmerries, suïcidale gedachten en gedrag, snel geïrriteerd zijn, koorts, een spraakstoornis veroorzaakt doordat de spieren die bij het spreken betrokken zijn niet goed meer samen werken, wazig zien, algehele lichaamszwakte (normaal gesproken veroorzaakt door ernstige ziektes zoals kanker, AIDS, TBC of Hepatitis), benauwdheid, (plotselinge) daling van de bloeddruk (vandaar die duizeligheid misschien), en tenslotte, een te snelle hartslag.

Fijn middel toch? Nou, heftig middel zou ik zeggen. Welke mensen slikken dit in vredesnaam?  Dit middel heet Seroquel, tegenwoordig wordt de merknaam Quetiapine meestal gebruikt. In de Geestelijke Gezondheids Zorg (GGZ), waaronder ook verslavingszorg en forensische GGZ valt, wordt Quetiapine extreem veel voorgeschreven naar mijn mening. Quetiapine is echter een anti-psychoticum. En het aantal psychotische cliënten binnen de verslavingszorg is niet zo heel hoog. Dus hoe zit dit dan?

Quetiapine helpt ook voor het in slaap kunnen vallen. Benzodiazepines zijn, oh hell, VERSLAVEND (zag ik even hiervoor ook niet  staan dat er ontwenning optreed bij stoppen met Quetiapine?) dus dan lijkt men binnen de GGZ liever dit soort middelen voor te schrijven. Cliënten stellen nauwelijks vragen over het middel en welke bijwerkingen het heeft. Meestal krijgen ze geen bijsluiter mee; het zit gewoon in de baxter met de andere medicatie. Meestal wordt niet uitgebreid door de psychiater of de arts besproken, waarom dit middel voorgeschreven wordt. En in een leven vol verslaving, middelen en pillen maakt een extra Quetiapienetje eigenlijk niet zoveel uit in de beleving van de cliënt.

Over van een mug een olifant maken gesproken… wordt de mug hier niet doodgeslagen met een olifant? Waarom een anti-psychoticum voorschrijven voor mensen die nooit psychotisch geweest zijn en dat ook waarschijnlijk niet gaan worden? In de richtlijnen staat, dat Quetiapine geen bewezen voordelen heeft ten opzichte van de klassieke medicatie voor mensen met een psychose. Bij een ernstige manie kan het middel goed werken maar dat heeft vrijwel niemand van de mij bekende cliënten die Quetiapine voorgeschreven krijgen. Voor een depressie of het voorkomen daarvan is ook nog geen advies vast gesteld over hoe effectief dit middel is. Kortom, misschien is een slechte slaper toch beter geholpen met een ander medicijn.

Bij de Etos vragen ze mij, als ik een doosje Paracetamol koop, of ik de werking ken en of ik advies nodig heb over dat geneesmiddel. Ze kunnen mij die informatie desgevraagd ook geven want ze hebben een cursus gehad. Paracetamol is een redelijk onschuldig middel waar je niet zoveel kwaad mee kan. Hoewel dat middel met overmatig alcoholgebruik even zo goed dodelijk kan zijn maar daar gaat het nu even niet over.

Iedereen die medicijnen koopt of voorgeschreven krijgt, heeft recht op goede informatie. Of je nou bij de Etos loopt of bij Lentis, GGZ of VNN, dat blijft hetzelfde. Cliënten moeten meer vragen, maar behandelaars moeten actiever informeren. Niet zo spannend allemaal, maar jammer dat het niet vanzelfsprekend is om de cliënt een keuze te gunnen in wat hij wel of niet slikt. Verbeterpuntje dus wat mij betreft.