Opstand Huis van Bewaring Groningen, 1974



Ziet u die man in het midden van het dak, de man die met een dakpan gooit? Die man is onlangs overleden. Helaas, want ik had nog met hem willen bespreken, wat hij op dat dak aan het doen was, bijna 40 jaar geleden. Zijn familie schaamde zich rot voor zijn ge en voor alle publiciteit die deze stunt met zich meebracht. Hij kwam uit een arm, maar netjes arbeidersgezin. Hij was de enige uit het gezin die een leven aanging van verslaving, criminaliteit, en moeilijkheden.

Toen ik hem leerde kennen was hij ongeveer 20jaar ouder dan op deze foto. Ik heb heel lang niet geweten, dat hij bij de opstand betrokken geweest was. Best raar, want ik heb zelf 6 jaar in dit Huis van Bewaring (HvB) gewerkt, ik heb daar veel gehoord over de opstand. Maar niet over wie er precies bij betrokken waren.

Hoe dan ook.

Als ik de kranten van die tijd erop nakijk, was het nogal wat, deze opstand. Hij was ontstaan na een klein meningsverschil tussen een gedetineerde en een bewaarder. Na de kerkdienst, 4 augustus 1974 was op een zondag,zijn er 7 gedetineerden naar de hoogste etage gegaan en hebben de opstand uitgeroepen. Hoe ze precies op het dak gekomen zijn, is niet goed terug te halen uit de kranten; dat was een van de vragen die ik aan mijn client had willen stellen.

Uiteindelijk is binnen brand uitgebroken en brak buiten een onweer los met veel bliksem en regen. Uiteindelijk hebben de opstandelingen zich overgegeven aan de politie en zijn naar verschillende andere HvB’s afgevoerd. In het HvB was voor een miljoen gulden schade aangericht. Dat was ook toen al een enorm bedrag.

De gedetineerden die niet meededen, waren bang geweest. Uit een artikel van het Nieuwsblad van het Noorden, 5-8-1974:

“Ik heb al die tijd zitten trillen, ik scheet gewoon geweerolie van angst. Gelukkig had ik valium bij de hand’ vertelt de Groninger D, die het vanmorgen het HvB verliet. Aan de vooravond van zijn ontslag brak de opstand uit. Zijn eerste gang vandaag was naar de kroeg. ‘Ik moet nog een paar borrels voor de schrik hebben’ vertelt hij.

D. zegt niets met de opstand van doen te hebben gehad. ‘Toen de herrie om ongeveer 3 uur begon, ben ik in mijn cel onmiddellijk op het toilet gaan zitten. Maar de opstandelingen sloegen met 2 klappen de deur van mijn cel open. Ik wilde niet meedoen, want ik zou vandaag vrijkomen. Met 20 anderen, die ook niets met de opstand te maken wilden hebben, liepen we naar het hek. De opstandelingen scholden ons uit voor lafaards. Ook gooiden ze glas naar beneden’ aldus D. “

De mannen op het dak, wat dachten zij? Waren ze ook bang, of zaten ze in een soort overwinningsroes? Kijk hoe de man rechts op de foto staat, als een trotse koning, zijn houding straalt een en al triomf uit. Kijk naar mijn client, die altijd wel in was voor een relletje en wat lol, hoe hij staat te smijten met die dakpannen. Wat had ik zijn verhaal graag nog gehoord. Ik was te laat.

Toen ik hem er naar vroeg, een van de laatste keren dat ik hem opzocht, hij lag in het ziekenhuis, vond hij het leuk dat ik de foto kende en dat ik er wat meer over wilde weten. Hij was erg kortademig en op dat moment konden we niet lang praten. Maar hij vond het leuk om het verhaal op een ander moment te vertellen, en vooral, die foto nog eens te zien.

Als voorafje zei hij, met een nostalgische blik en een wat vermoeide glimlach: “Ach, dat waren kwajongensstreken…”

Juist ja.

Share

6 Responses

  1. albertus hartman schreef:

    ik ben bert hartman en was de aanvoerder van de opstand,het doet mij gevoelens weer opkomen,ja de man die de dakpan goide was een goede gozer en stond echt achter mij ,hij moge in vrede rusten

    • Froukje schreef:

      Hallo Bert, bedankt voor je reactie. Ik mis Frederik P nog steeds. Zou ik jou een keer kunnen spreken over die opstand? Ik heb zelf in dat HvB gewerkt en ik heb het altijd een bijzonder verhaal gevonden wat ik misschien nog wat verder kan vertellen op Noorderzucht. Zou mooi zijn! Je kunt reageren via info@noorderzucht.nl of via twitter @Froukje_A en Facebook Froukje Algera.

  2. Martin schreef:

    Mijn oom is ook een van de deelnemende opstandelingen A.B zijn zijn initialen ik ken de story van de opstand First Hand zeg maar,wat ik meegekregen heb van hem ( en van eigen ervaringen ) is dat er veel ja knikkers zijn maar er weinig doeners zijn. Het ergste toendertijd is dat de zittende directeur gewoon weer zijn functie oppakte in het gerenoveerde HVB.

  3. Frits Bos schreef:

    Fre Pot waarschijnlijk… Ferde Kroon was erbij… Jongens die na een leven van verslavingen ons hebben verlaten “Wij”, gingen als boefies in de rest v d zeventiger jaren, naar assen en Zutphen. Leeuwarden ook natuurlijk. Qua sweer was hvb Groningen knus. Je zat met bekenden uit de stad. Niet met vreemden zoals Zutphen asse en Leeuwarden. Deze bajes werd intens door iedere rechtgeaarde Groningen boef gehaat.

  4. Frits Bos schreef:

    A B.. Was dat Arnold.. Lange Arnold?

  5. appie schreef:

    ja dat was fre de jongen met de dakpan oude kameraad van me en die jongen voorover gebogen naast hem Johan strating (bolle strating)

Laat een antwoord achter aan Frits Bos Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *