Category: zorgverzekeraars

How to: overlijden in een DBC slash de WMO

Het gebeurt helaas met enige regelmaat; de mensen die we begeleiden komen te overlijden. Na een soms niet al te lang leven; vaak wel na een geleefd leven. Het overlijden komt soms plotseling, bijvoorbeeld omdat iemand een bloeding krijgt of een hartaanval. Het is treurig genoeg. We komen elkaar niet meer tegen… jammer. Maar het hoort toch ook bij ons werk.

Tegenwoordig is zo’n overlijden technisch ook een ding. Dat vind ik bizar, maar het is wel zo. Want als iemand komt te overlijden, dan betekent dat in dit millennium dat alle bemoeienis onmiddellijk moet stoppen. Het maakt daarbij niet uit of iemand zorg ontvangt vanuit een DBC via de zorgverzekeraar, een WMO indicatie via de gemeente of begeleiding krijgt vanuit een ander potje. De redenering zal wel zijn dat als iemand overleden is, het niet meer nodig of mogelijk is om hem of haar nog te begeleiden. Dat klopt wel, maar je wilt als begeleider of als hulpverlener natuurlijk wel dat de uitvaart en de zaken die nu éénmaal geregeld moeten worden na een overlijden, zo goed als mogelijk geregeld worden. En lang niet altijd is er een netwerk of familie die de zaken kan regelen. Best vaak is er ook geen uitvaartverzekering en moet iemand ‘van de gemeente’ begraven worden.

In het verleden was het heel gewoon dat ik als hulpverlener betrokken was bij de regelzaken rondom de uitvaart en daar ook de tijd voor kreeg. We hadden toen natuurlijk nog niet het soort systeem waar in minuten geregistreerd moet worden; iets wat we nu wel hebben. Sterker nog, ik denk dat het toen in niemand opkwam dat wanneer je als betaalde hulpverlener tijd spendeerde aan een sterfgeval, dit het bedrijf geld zou kosten. We dachten domweg niet in die termen; de woorden die we nu gebruiken, bestonden nog niet. In de tijd voor de invoering van het DBC (2005) registreerde je om feiten te verzamelen over de klant, niet om iedere minuut van je tijd te verantwoorden.

De tijden zijn anno 2018 totaal veranderd.  Op het moment van overlijden, is het voor de hulpverlener niet meer mogelijk om de tijd die je wilt besteden aan zo’n ingrijpend moment te registreren. Want de klant is dood. Voor dode klanten wordt niet meer betaald, zo simpel is het. Dus alles wat je aan tijd neemt om het verder goed af te handelen is in principe vrijwilligerswerk. Ik moet de eerste baas nog tegen komen die moeilijk doet over zoiets, maar daar gaat het nu even niet om.

Overlijden zit niet in een DBC of in de WMO. Klaar.

We worden geacht onze bemoeienis en begeleiding onmiddellijk te staken en het over te laten aan mensen die de klant vaak nooit gekend hebben. De sleutel van de woning in te leveren bij een WIJ team of bij de politie, het gemeentelijke loket te bellen wat zich bezig houdt met mensen die overleden zijn zonder fatsoenlijke verzekering en dan is dat dat. Wat ik nog wel het meest bijzonder vind, is dat het lijkt alsof niemand er raar van staat te kijken dat het nu is zoals het is.

Daarnaast is cremeren in Duitsland tegenwoordig blijkbaar goedkoper en moet je dus die kant op als je ‘van de gemeente’ begraven wordt. In Groningen kun je alleen nog gecremeerd worden. Er is geen keuze meer tussen het later nog kunnen bezoeken van een graf of een crematie, had je het bij leven maar beter moeten regelen….

Het is eigenlijk een beetje onmenselijk naar mijn idee. Voor de overledene doet het er misschien niet meer toe, maar voor kennissen, vrienden en familie is het fijn als er een begeleider aanwezig is die het verhaal kan invullen. Voor mij als begeleider is het prettig als ik mijn werk goed af kan ronden, en in mijn idee behelst dat ook het afhandelen van de woning en wat er meer nodig is, als er echt niemand anders is die het kan regelen.

Zo heb ik de moeder van een klant waar ik nog vaak aan moet denken, want hij wilde zo graag leven maar hij kon het niet,  best veel persoonlijke aandenkens kunnen bezorgen waardoor zij aangenaam verrast werd. Ze wist niet van de kant die wij wel kenden van hem. Het is waardevol dat ze dit nu wel weet. En dat ik het huis, waar hij in zijn goede dagen altijd in kluste en sopte, het was belangrijk voor hem, met respect kon opruimen en de spullen een goede bestemming kon geven. Dan maar vrijwilligerswerk.

Is het respectvol om iemand vanwege de kosten te laten cremeren in Duitsland? Is het correct zoals we nu met een overlijden om moeten gaan? Ik mag hopen dat als ik onverwacht dood neerval het niet zo hoeft te gaan. Dan zou ik toch graag willen dat de begeleider die ik bij leven waardeerde en waar ik soms afhankelijk van was (niet mijn sterkste kant en meestal ook niet van mijn klanten) mij ook zou begeleiden bij mijn uitvaart en het opruimen van mijn huis en mijn geheimen. Met respect, soms iets vinden wat heel grappig is als je de persoon gekend hebt, en de nare geheimen wegwerkend zodat niemand dat hoeft te weten. Juist als je elkaar kende, kan dat. Alles bij de vuilnis laten gooien door een schoonmaakbedrijf of de technische dienst van de woningcorporatie kan ook. Maar of dat correct is, of dat respect is voor een geleefd leven… ik heb er moeite mee.

Mag er in een DBC of in een WMO indicatie nog wat tijd beschikbaar komen om een overlijden respectvol en goed af te kunnen maken? Of vraag ik dan teveel?

Buitenbeentjes

Bron: Google http://evaontwerp.nl/portfolio/buitenbeentje/

Onlangs hadden mijn collega’s en ik het over hoe de wereld tegenwoordig in elkaar zit. De maakbare wereld. De wereld waarin je alles wat je status als gelukkig, cool, fit of druk druk druk persoon kan bevestigen op Facebook, Twitter of Instagram zet. En vooral ook over hoe gezond je eet, als foodie. De wereld waarin je op je eigen netwerk terug moet vallen, of tenminste op je eigen kracht. Dat is modern en hip. De wereld waarin je niets meer begint zonder een smartphone, een mailadres en toegang tot het internet. Steeds vaker zijn zaken alleen nog maar digitaal te regelen, ik zag onlangs nog dat bijzondere bijstand bij de gemeente Groningen alleen nog valt aan te vragen via een digitaal formulier met bijlagen die je moet uploaden. Om het formulier in te kunnen vullen moet je inloggen met je DigiD.

Hoe anders is de wereld van onze klanten. Niet altijd maar wel heel vaak. Als je tegenwoordig anders bent, eigenlijk een buitenbeentje, dan kan dat niet zomaar. Het is sowieso niet cool en hip en buitenbeentjes zetten meestal niet veel op Facebook. Want niet gelukkig en mooi genoeg.

We hebben in Nederland een lange ontwikkeling gehad over dit onderwerp. Was een buitenbeentje in de jaren 90 een (zorgwekkende) zorgmijder, dan kwam er outreachende hulp in de vorm van hulpverleners die op straat contact legden of ongevraagd aan je deur stonden. Men vond het belangrijk dat deze buitenbeentjes niet uitgesloten waren van hulp. Het werd ze desnoods een beetje opgedrongen; de zogenaamde bemoeizorg stamt uit eind negentiger jaren en hield het lang vol, wel zeker 15 jaar. Toen de jaren 2000 aanbraken ontstond er een nieuwe zakelijkheid, die deels ook ingegeven werd omdat de kosten wat uit de hand leken te lopen voor deze vorm van zorg. Maar de bemoeizorg leefde nog volop en zorgde ervoor dat buitenbeentjes toch nog een beetje mee konden doen in de maatschappij of in elk geval in de gaten gehouden werden door de hulpverlening. Een soort betaalde buurman zeg maar.

Het werd 2010 en later. De zorgverzekeraar werd almachtig in de geestelijke gezondheidszorg. Bemoeizorg die over het algemeen geen direct meetbare resultaten opleverde werd steeds verder op afstand gezet. In de GGZ werden nieuwe werkwijzes geïntroduceerd. Oplossingsgericht werken, herstelgericht werken, eigen kracht, terugvallen op je netwerk. Heel goed voor hen die dat aan kunnen. Maar helaas ook met enige regelmaat een excuus om de buitenbeentjes buiten spel te zetten. Want zij hebben vaak geen hulpvraag, geen motivatie, soms problematiek die niet binnen 1 organisatie op te lossen is. Dan hebben we al heel gauw een probleem want een klant kan niet overal een geopend DBC hebben. Een netwerk? Na een leven vol problemen, verslaving en detenties hebben de meeste netwerken het al jaren geleden opgegeven. Vrijwilligers inschakelen via een WIJ team? Die willen liever niet komen bij vieze huizen en vieze mensen die soms nogal tekeer kunnen gaan over van alles en nog wat. Bemoeizorg is tegenwoordig niet meer hip. Als ik zeg dat ik nog steeds zo werk verbeeld ik mij dat ik wat meewarig wordt bekeken. Och heden. Dat beste mens is van de oude stempel. Zóóó 2009!

En het werd 2015. Het jaar waarin de gemeentes de geïndiceerde WMO zorg over namen van het rijk en nu zelf moest indiceren of er zorg nodig was of niet. Dat ging eerst even helemaal verkeerd (iedereen die zorg had bleek ineens veel minder uren nodig te hebben dan tot 2015), daarna werd dat hersteld en nu in 2017 zitten we opnieuw in een periode waarin wij als begeleiders moeten uitleggen aan de consulenten hoe die niet maakbare wereld van onze klanten in elkaar zit om het juiste aantal uren te krijgen. We moeten zinnen gebruiken als ‘cliënt neemt moeilijk informatie op ten gevolge van zijn psychische toestand en heeft veel tijd nodig om zaken te begrijpen. Zo nodig legt begeleider keer op keer uit wat er bedoeld wordt door derden.’ Of: ‘cliënt krijgt ondersteuning van de individueel begeleider in contacten met officiële instanties, omdat hij door niet te begrijpen zijn geduld verliest en/of het gevoel heeft niet serieus genomen te worden. Gevolg is dat cliënt onverrichter zake huiswaarts keert of erger, zijn geduld verliest en (verbaal) agressief wordt.’

Wat staat hier eigenlijk? Cliënt past niet in het protocol, de vragenlijst, de zelfredzaamheidsmatrix, de maatschappij. Cliënt heeft een beetje hulp nodig. Als hij die krijgt van iemand die durft te erkennen dat hij sommige dingen echt niet kan, wat overigens niet hip is want tegenwoordig moet iedereen alles kunnen; en daarbij gaat helpen in plaats van de eigen kracht maar weer eens aan te spreken die er niet is want depressief, ellendig, verslaafd en wat al niet meer, dan kan cliënt best een beetje meekomen in de wereld. Als buitenbeentje weliswaar maar toch.

Ik hou van buitenbeentjes. Ze zijn verfrissend. Ze hebben hun eigen manier en hun eigen kijk op de wereld en met een beetje geluk willen ze die met mij delen. Ik vind het fijn dat ze niet bezig zijn met gelukkig, healthy, fit en beautyful te zijn. Ze hebben wel wat anders aan de kop, namelijk overleven. Daar zijn ze vaak heel goed in en daar leer ik van. Doe ik mijn voordeel mee. Dat is misschien ook eigen kracht, maar niet zoals het protocol het voorschrijft denk ik.

Ik heb onlangs een mobiel telefoon abonnement afgesloten voor een van mijn klanten. Eindelijk eens onbeperkt bellen met die ene vriend die hem nog komt opzoeken. En als er iets is, hij woont alleen, kan hij om hulp bellen. Zelf had hij ook nog Ziggo Alles in 1 afgesloten aan de deur. Op zich een prima actie want hij wilde meer tv zenders, ‘vooral die misdaadzenders’. Ik heb wel even gebeld met Ziggo om het abonnement iets terug te zetten; hij had zoveel GB internet zonder een werkende computer en een mailadres, dat dat zonde van het geld was. Een gratis monteur was inbegrepen dus daar gaan we mooi gebruik van maken.

Ik was een paar weken op vakantie en mijn collega zou het mobiele telefoonabonnement voor hem activeren. Dan moest ze wel even naar binnen. Mijn buitenbeentje houdt niet van vreemde mensen. Ze kwam er niet in, 3 weken lang niet. Hij was na mijn vakantie helemaal flauw. Al weken lang deed de telefoon het niet terwijl hij toch opgeladen was. Hij kan niet onthouden dat er een simkaart verwisseld moest worden en het zelf doen lukt al helemaal niet. Toen ik de boel geactiveerd had en hij gewoon kon bellen keek hij me aan alsof ik superwoman was. Het concept van een abonnement moeten we nog wel een keer of 10 door gaan nemen. Gewoon kunnen bellen. Hij heeft een keer 20 euro beltegoed verloren, waarschijnlijk aan een broekzak gesprek, en denkt sindsdien dat hij gehackt wordt. Daarnaast denkt hij met de Ziggo Alles in 1 ook te kunnen bellen dus waarom nou weer een mobiel abonnement. Dat is toch dubbel op. Maar vast bellen is iets anders dan mobiel bellen. Uitleggen helpt. Steeds weer.

Met Ziggo heb ik een afspraak gemaakt voor de installatie van Alles in 1. Terwijl ik de afspraak maakte, zat mijn klant te schreeuwen dat hij echt niet op ging ruimen en al helemaal geen dingen aan de kant ging zetten, dat moest die monteur zelf maar doen. Ik heb de middag van de installatie maar vrij gepland in mijn agenda en de callcenter medewerker dacht ook dat het Een Heel Goed Idee was als ik even een half uurtje van te voren gebeld word als de monteur onderweg was. Met een beetje geluk kunnen we de bierblikken die mogelijk in de weg staan nog even opruimen voor hij er is.

Misschien is zelfs de wereld van een buitenbeentje maakbaar. Maar daarvoor is een beetje hulp nodig. Als die hulp er is en iemand daardoor binnen alle beperkingen er toch bij hoort, gemist wordt als hij er even niet is, dan is er veel gewonnen en bereikt. Dat red ik alleen door contact te maken en te hebben. Heel ouderwets eigenlijk. Ik ga er gewoon mee door. Leg ik weer uit wat een Digi D is.

Denk Barry Stevens. Die met dat accent. Vooral Doorgaan.

 

Detentie? Jammer dan! Opsluiten en afsluiten!

Van de afdeling Zorgcontrol (willekeurige GGZ instelling in Nederland na 2013).Zodra de cliënt in detentie zit moet zijn of haar DBC worden beëindigd! Het is niet toegestaan om een DBC open te laten staan terwijl de cliënt in detentie verblijft, ook niet als er gedurende de detentieperiode niet op de DBC wordt geregistreerd.
Wanneer de cliënt in detentie of voorlopige hechtenis zit, wordt zijn/haar zorgverzekering opgeschort. Als de DBC doorloopt in een periode dat de zorgverzekering is opgeschort, wordt deze DBC in zijn geheel niet vergoed door de zorgverzekeraar. Het is daarom erg belangrijk om in zo’n geval de DBC tijdig te beëindigen.
Na vrijlating dient de cliënt een einde-detentieverklaring in te dienen bij de zorgverzekeraar. Wanneer vervolgens weer aan alle DBC-eisen is voldaan, kan er weer een DBC worden geopend.
Bovenstaande geldt niet wanneer er sprake is van inverzekeringstelling. In zo’n geval wordt de zorgverzekering niet opgeschort en mag de DBC wel worden voortgezet”.

Dat zijn veel woorden, maar wat betekenen die precies?

Neem cliënt Piebe. Hij is 43 jaar, gebruikt al een jaar of 25 harddrugs en is ook sinds 20 jaar in behandeling bij een instelling voor verslavingszorg, laten we zeggen VNN. Hij pleegt al jaren meest kleine delicten om zijn inkomen van de sociale dienst aan te vullen. Een beetje cocaïneverslaving zit toch gauw op € 20,– per dag dus reken maar uit wat dat in een maand is. Dat red je niet met je vaste lasten ernaast.
Piebe zit gemiddeld ieder jaar wel een keer of 3 kort vast. Taakstraf niet goed volbracht, dus de resterende 37 dagen zitten, een oude straf die nog niet uitgezeten was van 60 dagen, en een keer op heterdaad opgepakt voor een inbraak en toen ook blijven zitten tot de rechter uitspraak deed, nog eens 3 maanden.
Bekijk nu de bovenstaande mededeling nog eens. Piebe wordt dus iedere keer dat hij de gevangenis in gaat, meteen afgesloten als cliënt bij de VNN, of bij de GGZ, of waar hij dan ook maar in een DBC behandeling is. Want detentie betekent geen zorgverzekering, geen zorgverzekering betekent dat de instelling haar kosten niet kan declareren bij de zorgverzekeraar en dat betekent vervolgens dat de cliënt niet geholpen kan worden. Dus liever 3 keer opnieuw beginnen en cashen, dan de zaak door laten lopen en het nakijken hebben als organisatie, dan ga je zeker failliet.

Na detentie moet Piebe zelf zorgen dat zijn zorgverzekering weer gaat lopen. Zijn hulpverlener en hij moeten hem dan weer ‘DBC waardig’ zien te krijgen. Dat gaat als volgt.

  • De hulpverlener moet bij het einde van iedere behandeling, in dit geval dus 3 keer in 1 jaar, een brief naar de huisarts sturen om te melden dat de behandeling van Piebe is afgelopen en rapporteren hoe die verlopen is.
  • Als Piebe zich na detentie weer meldt voor een vervolgbehandeling moet zijn huisarts hem middels een brief verwijzen naar de VNN (ja, iedere keer weer inderdaad, dus ook 3 keer, voor bijvoorbeeld opname in een kliniek is nog een aparte verwijsbrief nodig van de huisarts)
  • Piebe moet, als hij zijn verwijsbrief heeft, ingepland worden voor een nieuwe intake, deze intake neemt ongeveer een uur tijd in beslag. Ook al kent men Piebe nog zo goed en is zijn problematiek al jaren duidelijk en niet veranderd, de zorgverzekeraar eist iedere keer weer de volledige intake. Ook hier dus maal 3 in het geval van Piebe.
  • De intaker moet de intake uitwerken tot een verslag en dit bespreken in het Multi Disciplinair Overleg (MDO) waar de hoofdbehandelaren een diagnose stellen en vervolgens besluiten, welke behandeling Piebe moet krijgen. Die is al jaren hetzelfde waarschijnlijk.

Dit soort bureaucratie en, voor de hulpverlening aan de cliënt, overbodig geregel en gepraat drijft iedereen tot waanzin; niet alleen Piebe, die gewoon zijn hulpaanbod voortgezet wil hebben, maar ook de huisarts die maar brieven moet blijven schrijven en de intaker die weer het hele verhaal met Piebe moet doornemen maar de antwoorden inmiddels kan dromen. Nog daargelaten dat een vergadering met veel deelnemers zich 3 keer moet buigen over weer een intake van Piebe en er daarnaast ook nog zeker eens per jaar een schriftelijke evaluatie van de behandeling geëist wordt door de zorgverzekeraar.
En dit alles, dat mag duidelijk zijn, voegt nog niets toe aan de zorg aan Piebe zelf. Die moet het, na alle papierhandel doen met hulpverleners die zo’n hoge werkdruk hebben door dit alles, dat hij blij mag zijn als hij een uurtje per 2 weken gezien kan worden.

DBC’s waren ooit bedoeld om 1 behandeling, met alle verrichtingen daarin, makkelijker en duidelijker te kunnen declareren bij de zorgverzekeraars. Want vroeger was dat blijkbaar een puinhoop met al die aparte verrichtingen die allemaal apart gedeclareerd konden worden. Het was een systeem wat fraude bevorderde. En met een DBC zou de marktwerking in de zorg veel makkelijker worden.
Maar we schieten er niet zoveel mee op. Want goedkoper wordt het er zo echt niet van en weet u nog van oorsmeergate?

Naschrift 2019: inmiddels moet ik constateren dat we hier met zijn allen totaal aan gewend zijn in de zorg en dat niemand zich er meer druk over maakt. We hebben ermee te dealen dus doen we dat. Het laat niet na dat het gekkenwerk blijft. De zorg lijkt alleen maar duurder te worden… De marktwerking is faliekant mislukt.